De Standaard | Mag je nog beleggen in olie en gas? Je móét erin beleggen, vindt de activistische aandeelhouder Mark van Baal. Hij mobiliseerde 4.000 miljard aan beheerd vermogen om Shell van binnenuit te verduurzamen. “De financiële wereld moet zijn tanden tonen.”
Waarom is het zo belangrijk dat die grote beleggers uw resolutie niet alleen steunen, maar ook mee indienen?
“Omdat ze er veel meer gewicht aan geven. Het is niet langer een kleine ngo die steun zoekt voor een klimaatresolutie, het zijn nu 27 institutionele beleggers. Als het Franse Amundi, goed voor bijna 2.000 miljard aan beheerd vermogen, Shell oproept om zijn CO₂-uitstoot in lijn te brengen met de klimaatdoelen van Parijs, is dat een ander signaal dan wanneer Mark van Baal dat doet. Het vergroot de kans om ook andere wereldspelers, zoals Blackrock of Legal & General, te overtuigen.”
“Als iemand het klimaatakkoord van Parijs kan maken of breken, zijn het de oliereuzen. Zij hebben het geld, ze hebben de intelligentie in huis en ze hebben de marktmacht. De wereld heeft hen dus nodig.”
“Maar hoe overtuig je hen ervan dat ze van koers moeten veranderen? Die bedrijven zijn machtiger dan de meeste overheden. De enige aan wie ze rekenschap moeten afleggen, zijn hun eigenaars, de aandeelhouders. En die hebben maar één formeel machtsmiddel: hun stem op de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering. Die willen wij gebruiken om van binnenuit verandering af te dwingen.”
“Kritische aandeelhouders moeten aan boord blijven. De enige plaats waar je die bedrijven echt kunt veranderen, is op de aandeelhoudersvergadering. Als kritische aandeelhouders er liever uitstappen dan hun stem te benutten, dan wordt de olie-industrie iets als de tabaksindustrie. Die blijft ook gewoon doorgaan.’
ExxonMobil
Het was opmerkelijk nieuws in de financiële pers: de machtige oliereus ExxonMobil stapt naar de rechter om een resolutie van een klein Nederlands beleggerscollectief, Follow This, te weren van de aandeelhoudersvergadering in mei. De ngo Follow This probeert al enkele jaren via een resolutie ExxonMobil en andere oliereuzen te verplichten om hun CO₂-uitstoot met de klimaatdoelen van Parijs in lijn te brengen. Tot nu is het hen niet gelukt om daar een meerderheid voor te vinden.
“Extreem” en gericht op “het afbouwen van de bestaande activiteiten”, noemt ExxonMobil de agenda van Follow This. Er worden wel wat wenkbrauwen gefronst bij de demarche van ExxonMobil. Een algemene vergadering is de hoogmis van de aandeelhoudersdemocratie. Als een bestuur het niet eens is met een motie van een aandeelhouder, moet het de anderen maar overtuigen om tegen te stemmen. De rechter inschakelen ruikt dan al snel naar preventieve censuur.
Handig gespeeld
Follow This had jaren de wind in de zeilen. De ngo diende gelijkaardige resoluties in bij andere grote oliebedrijven zoals BP, Chevron, Total Energies en ExxonMobil. De steun liep op tot 30 procent van de aandeelhouders. In een interview met NRC sprak Van Baal in 2021 een groot optimisme uit. “Ik heb echt het idee dat 2021 de geschiedenis kan ingaan als het moment van de waterscheiding, het omslagpunt.”
En toen viel Rusland Oekraïne binnen. Plots werd duidelijk hoe afhankelijk de wereldeconomie blijft van olie en gas, en hoe waanzinnig veel geld er nog mee te verdienen valt. Big Oil herwon zijn assertiviteit. Er volgden miljardenovernames, investeringen in nieuwe olievelden en zwaar lobbywerk tegen beperkingen op olie- en gaswinning op de klimaattop van Dubai. “The empire strikes back”, zegt Van Baal.
Met een overtuigend argument: we hebben gezien wat een economische een maatschappelijke schok een verstoring van de gastoevoer veroorzaakt.
“Ja, en veel beleggers die ons steunden, zijn voor dat argument bezweken. Big Oil heeft het handig gespeeld. Ze hadden hun public relations op orde en stelden hun aandeelhouders voor de keuze: winst en energiezekerheid, of klimaat.”
“Maar dat is een vals dilemma. Die winst op korte termijn is er nu eenmaal. De vraag is wat de oliebedrijven ermee doen: investeren in nieuwe olie- en gasvelden, die over twintig tot dertig jaar afgeschreven moeten worden? Of investeren in duurzame energie? Wij ijveren voor een strategie op de lange termijn. Volgens het Internationaal energie-agentschap mogen geen nieuwe voorraden meer aangeboord worden als we de doelen van Parijs willen halen.”
“De oorlog heeft aangetoond hoe afhankelijk we zijn van gas, maar ook hoe kwetsbaar dat ons maakt voor geopolitiek. Dat is net een argument om die afhankelijkheid sneller af te bouwen.”
“Dankzij de oorlog kon Big Oil zich opwerpen als behoeder van de energiezekerheid: de wereld heeft olie en gas nodig. Mijn antwoord daarop is dat de wereld energie nodig heeft. Schone energie.”
Kan die ook de honger naar energie in de opkomende economieën stillen?
“Ook dat is een vals argument van de olie-industrie: dat er nog veel olie en gas nodig is om de groei in Azië en Afrika te voeden. Maar toen de draadloze telefonie doorbrak, hebben we toch niet eerst telefoonpalen gezet in Afrika om aan de vraag naar communicatie te voldoen? Leap frogging noemen ze dat, haasje-over: een voorbijgestreefde technologische fase overslaan om meteen de meest geavanceerde technologie te introduceren: wind- en zonne-energie. Vooral ook omdat wind en zon goedkoper worden dan olie of gas.”
Wat vond u van het akkoord op de klimaattop van Dubai: de wereld moet weg evolueren van olie en gas.
“Op zich is het natuurlijk absurd dat al die jaren daarvoor olie en gas zelfs niet vermeld werden in de slotakkoorden. Dus ja, dat is een belangrijke doorbraak, maar een kleintje. Het probleem is dat men op de vraagkant blijft focussen, op de verbruikers van olie en gas. Terwijl men zich tot de aanbieders moet richten. Zíj moeten veranderen. En de enigen die de oliebedrijven daartoe kunnen bewegen, zijn de aandeelhouders. De financiële wereld moet zijn tanden laten zien.”
