Energiepodium interviewde Mark van Baal, oprichter en directeur van Follow This. Deze kleine in Amsterdam gevestigde NGO probeert beursgenoteerde olie- en gasbedrijven via hun aandeelhouders te bewegen zich af te keren van fossiele energie en veel meer te investeren in duurzame alternatieven. “Het is een gegeven dat de gevestigde orde de fundamentele veranderingen die nodig zijn, tegenwerkt”.
De doelstellingen van Follow This wijken niet wezenlijk af van die van organisaties als Milieudefensie of Greenpeace. De wereld moet zo snel mogelijk stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen en overschakelen op duurzame energie. Maar de middelen verschillen. Waar Milieudefensie en Greenpeace, als het zo uitkomt, harde actie voeren en rechtszaken aanspannen, probeert Follow This door het mobiliseren van grote beleggers van binnenuit verandering af te dwingen.
Het is Follow This de afgelopen jaren gelukt om steeds meer grote beleggers achter zich te krijgen. Van slechts 2,7% van Shells aandeelhouders in 2016 steeg het percentage tot 30% in 2021. Ook BP en TotalEnergies kregen met Mark van Baals organisatie te maken. De aandeelhouders van de Amerikaanse olieconcerns Chevron, ConocoPhillips en Phillips66 stemden dat jaar zelfs in meerderheid voor een resolutie die het bedrijf opriep meer werk te maken van groene energie.
Recentelijk ondervindt Follow This tegenwind. Als gevolg van de energiecrisis schoten de opbrengsten uit olie en gas omhoog en, in het verlengde daarvan, besloten met name de Europese concerns juist minder te investeren in duurzaam en zich weer vooral te richten op de exploratie en winning van nieuwe fossiele bronnen. De steun van aandeelhouders liep terug, bij Shell naar ongeveer 20%.
Het Amerikaanse ExxonMobil, dat zijn weerzin tegen alles wat zijn olie- en gasbusiness zou kunnen bedreigen niet onder stoelen of banken steekt, stapte zelfs naar de rechter om Follow This en het Amerikaanse ideële beleggingsfonds Arjuna Capital dwars te zitten. Doel was te verhinderen dat zij een resolutie op de agenda van de algemene vergadering van aandeelhouders zouden krijgen, die de onderneming zou adviseren doelen te formuleren voor het terugbrengen van zogeheten Scope 3-emissies, dat wil zeggen de CO2-uitstoot die klanten veroorzaken bij het gebruik van benzine, diesel, enzovoort.
Het kwam overigens niet van een rechtszaak, omdat Follow This en Arjuna, die geen zin hadden in langdurige juridische procedures, de betreffende resolutie introkken en beloofden niet meer in te zullen dienen. Tot chagrijn van ExxonMobil, dat de zaak graag had doorgezet om in zijn aandeelhoudersvergaderingen voor eens en altijd verlost te zijn van dit type verzoeken om emissiereducties, ook van institutionele beleggers.
Mark van Baal laat zich door dit soort tegenwerking niet uit het veld slaan. Hij gaat door op de ingeslagen weg, omdat hij ervan overtuigd is dat een meerderheid van aandeelhouders uiteindelijk zal inzien dat de huidige koers van de olie- en gasbedrijven de waarde van hun portefeuille zal schaden.
Je richt je pijlen exclusief op de olie- en gasindustrie. Vind je dat die bedrijven onmisbaar zijn om de energietransitie tot een succes te maken?
Van Baal: “Ja, omdat ze, als we ze hun gang laten gaan, nog veel te lang met fossiel zullen doorgaan en daardoor de doelstellingen van het Akkoord van Parijs kansloos zullen zijn. Zij kunnen ook een positieve kracht zijn. Ze hebben de miljarden, de wereldwijde infrastructuur, marktkracht, politieke invloed, slimme mensen. Kortom, zij zijn het die de energietransitie kunnen versnellen. Er hoeven er maar een of twee te beslissen om het over een andere boeg te gooien en aan hun aandeelhouders, klanten, enzovoort te laten zien dat het kán, en de rest volgt vanzelf. Nu staan ze helaas nog op de rem.”
Je kunt de economie ook zijn gang laten gaan. Olie- en gasbedrijven die zich niet op tijd aanpassen, zullen uiteindelijk van het toneel verdwijnen.
“Ja, maar dat duurt veel te lang, tientallen jaren. Ik haal graag het voorbeeld van Kodak aan. Een jonge ingenieur die daar werkte, vond in 1977 de digitale camera uit. De directie was niet geïnteresseerd, want, dachten ze, er was toch niemand die foto’s op een tv-scherm wilde bekijken en hoe zouden ze daarmee dezelfde marges moeten halen als op fotorolletjes en fotopapier? We weten hoe dat is afgelopen. Anderen gingen het wel doen en Kodak ging uiteindelijk failliet, maar pas in 2009, 32 jaar later! Vertaald naar de energiesector zou dat rampzalig zijn. We hebben zoveel tijd niet.”
Kodak opereerde in een heel andere, in feite niet zo essentiële bedrijfstak. Er was geen maatschappelijke druk om te digitaliseren. In de energiesector is die er wel. De transitie gaat dan ook ook steeds sneller. Denk aan zonne-energie: exponentiële groei. Hoe kun je er zeker van zijn dat het tientallen jaren zal duren?
“Zeker, het gaat snel maar het is ook een gegeven dat de gevestigde orde de fundamentele veranderingen die nodig zijn, tegenwerkt. En hun macht is groot. De politiek neemt klimaatverandering al 30 jaar serieus. De eerste COP is van 1991, het Kyoto-protocol van 1997. De Amerikaanse regering van Clinton en Gore was een van de ondertekenaars. Door een heel gerichte lobby van de olie-industrie – de invloed van CO2-emissies op het klimaat zou wetenschappelijk onbewezen zijn; het Protocol zou ten koste gaan van de economie – kwam het niet door de Senaat. Daarna is die klimaatontkenningscampagne pas goed op gang gekomen.”
[…]
